Sromowce Wyżne
Dzieje Sromowiec zespalają się organicznie z historią Ziemi Pienińskiej. Już w XIII wieku Klasztor Sióstr Klarysek w Starym Sączu posiada z nadania królewskiego Pieniny. Aż po rejony na zachód od Czorsztyna, a zatem i Sromowce. Wtedy to Ożywiły się szlaki komunikacyjne prze Pieniny, wyrobione przez kupców greckich, rzymskich i innych. Sromowce znalazły się zatem przy ważnym trakcie starożytnym idącym z Włoch, przez Koszyce, Lewoczę, Kieźmark, Spiską Starą Wieś, Nowy Targ – na północ do Bałtyku. Sromowce Wyżne Historia Ochotniczej Straży Pożarnej w Sromowcach Wyżnych
Początki Ochotniczej Straży Pożarnej w Sromowcach Wyżnych sięgają 1927 roku. Wtedy to Franciszek Kołodziejski, ówczesny naczelnik straży granicznej podjął się zorganizowania oddziału Ochotniczej Straży Pożarnej. Do organizacji tegoż przedsięwzięcia przyczynił się pożar w 1926 roku, w którym to spłonęły zabudowania dwóch gospodarzy. Na apel Franciszka Kołodziejskiego odpowiedziało dziewięciu ochotników. Byli to: Krasiński Andrzej, Kaczmarczyk Józef, Górecki Mikołaj, Dębski Stanisław, Giblak Stanisław, Pierwoła Stanisław, Janczy Jan, Kozub Franciszek oraz Pierwoła Wojciech. Z utworzonego funduszu założycieli na potrzeby ochotników zostały zakupione hełmy, pasy i toporki w ilości dziewięć sztuk. Po dofinansowaniu funduszu przez gminę zakupiono mundury, dodatkowe hełmy i pasy. Oddział Ochotniczej Straży Pożarnej w sile 21 ludzi został zarejestrowany w Starostwie.
Pierwszą siedzibą OSP zostały oddane przez Radę Gminy dwa pokoje w starej Plebani, które to po wyremontowaniu służyły mieszkańcom również jako czytelnia i biblioteka. W dniu 5 kwietnia 1937 roku na posiedzeniu zarządu podjęto uchwałę o budowie remizy OSP. Rozpoczętą budowę przerwał wybuch II wojny światowej, ale rok później udało się ją pozostawić w stanie surowym i pokryć dach blachą. W roku 1942 doposażono oddział w motopompę M-200. Uroczyste przekazanie remizy do użytku publicznego odbyło się 19 czerwca 1949 roku. Do tego czasu strażacy ochotnicy uczestniczyli w wielu akcjach powodziowych. Największe były w latach 1934,1947 i 1949. Brali również udział w akcjach gaśniczych przy pożarach zabudowań „Za Skałką” i Spiskiej Starej Wsi w 1932. W Łapszach Niżnych i Zamku w Niedzicy w 1944r. Niżnych Szwabach w 1947r, a rok później przy pożarach w Krościenku, Kacwinie, Czechosłowackich Hanusowcach oraz 4 września w swojej miejscowości przy pożarze „Domu Ludowego”.
Od roku 1948 przy OSP rozpoczyna działalność Kółko Teatralne pod kierownictwem dh Franciszka Kaczmarczyka.
Dwudziestego sierpnia 1950 roku, dzięki staraniom Komendanta OSP Jana Kowalczyka zakupiono w Krakowie drugą motopompę dwucylindrową. Dwa lata później 13 stycznia na walnym zebraniu dokonano zmian w Zarządzie. Na Komendanta wybrano Andrzeja Znańca, a na zastępców Jana Kowalczyka i Andrzeja Pierwołę. W tym samym roku strażacy gaszą pożar w „Orlim Gnieździe”, a rok później w Urzędzie Celnym w Niedzicy.
W kwietniu 1961 roku w miejscowości wybuchł pożar, który strawił siedem zabudowań mieszkalnych i gospodarczych. Był to jeden z największych pożarów jakie pamiętali najstarsi mieszkańcy sołectwa. Zdarzenie to zmobilizowało ówczesne władze do bliższego zainteresowania się działalnością i wyposażeniem OSP. Toteż w tym samym roku Zarząd OSP delegował Stanisława Bańkosza na kurs szkoleniowy dla Komendantów w Ośrodku Szkolenia Pożarniczego w Wieliczce, po ukończeniu którego został wybrany na Naczelnika OSP w Sromowcach Wyżnych. W lipcu 1966 zakupiono nową motopompę P03E-Polonia, a w roku 1969 zamontowano nastrażnicy OSP syrenę elektryczną.
W roku 1970 na Walnym Zebraniu podjęto uchwałę o budowie nowej remizy strażackiej. W związku z tym powołano Społeczny Komitet Budowy odpowiedzialny za wszystkie sprawy związane z budową. Przez dwa lata pozyskiwano i gromadzono materiał na budowę aby w roku 1972 ją rozpocząć i oddać w stanie surowym z wykonanym pokryciem dachowym rok później.
Wartość nowo wybudowanej remizy oszacowano na ponad 2 miliony złotych, z czego otrzymane wsparcie finansowe w postaci dotacji z powiatu i gminy to zaledwie 400 tys. złotych, a pozostała wartość to praca społeczna strażaków, mieszkańców oraz pomoc Wspólnoty Gruntowej Wsi Sromowce Wyżne. Uroczyste oddanie do użytku Remizy, odbyło się 19 października 1975 roku.
Przez wszystkie dotychczasowe lata działalności OSP w Sromowcach Wyżnych, jednym z trudniejszych zadań dla jednostki było zapewnienie dogodnego i sprawnego transportu dla przewożonego na miejsce działań sprzętu pożarniczego. Początkowo sikawka była transportowana na dwukołowym wózku. Potem do transportu motopompy i węży pożarniczych wykorzystywano wóz i zaprzęgi konne.
Aby usprawnić i przyśpieszyć działania ratownicze, za pomocą czynionych starań i przedsięwzięć przez Naczelnika Stanisława Bańkosza, przy wsparciu Komendanta Gromadzkiego Andrzeja Sukiennika, OSP w Sromowcach Wyżnych otrzymuje 10 lutego 1972 roku samochód pożarniczy marki „Żuk”. Samochód ten służył jednostce ponad 3 lata, gdyż z okazji uroczystego oddania do użytku remizy druhowie otrzymali z Komendy Wojewódzkiej Straży Pożarnej w Nowym Sączu samochód pożarniczy „Star A-26P”. Był to już samochód ze zbiornikiem na wodę, autopompą oraz motopompą.
W maju 1976 roku z inicjatywy Naczelnika Stanisława Bańkosza oraz pomocy organizacyjnej pani Krystyny Jamróz, nauczycielce Szkoły Podstawowej, powołano dwie Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze (dziewczęta i chłopcy). Drużyny te już w tym samym roku w październiku zdobyły I i II miejsce w Rejonowych Zawodach MDP.
W październiku 1977 roku OSP w Sromowcach Wyżnych obchodziła swój jubileusz 50-lecia swej działalności, połączony z przekazaniem sztandaru dla OSP ufundowanego przez społeczeństwo i sympatyków straży. W uroczystościach uczestniczyli liczni goście między innymi Komendant Wojewódzki Straży Pożarnych płk Józef Strojny oraz Komendant Rejonowy mjr Kazimierz Cepuch, którzy odznaczyli zasłużonych strażaków medalami. W 1980 r. przy doraźnej pomocy Wspólnoty Gruntowej wsi Sromowce Wyżne zakupiono nową motopompę PO-5. W tym też roku po raz pierwszy zorganizowano w Szkole Podstawowej Turniej Wiedzy Pożarniczej – Młodzież Zapobiega Pożarom.
Lata osiemdziesiąte to okres dalszego rozwoju organizacji pod względem gospodarczym jak i niesieniu pomocy potrzebującym poprzez udział w akcjach ratowniczych. W tym czasie wykonano między innymi zbiornik przeciw pożarowy na osiedlu „Glinik”, odnowiono pomieszczenia i wyremontowano ogrodzenie wokół remizy. Jednostka brała czynny udział w ujarzmieniu Dunajca podczas powodzi, które występowały praktycznie co roku. Strażacy uczestniczyli również w gaszeniu pożarów w Niedzicy i Sromowcach Niżnych w 1981 roku, w Maniowach i Kluszkowcach 1982 roku, na osiedlu „Rówień” i Niedzicy w 1984roku, w Kacwinie, Maniowach, Czorsztynie, Falsztynie i Urzędzie Celnym 1986 roku oraz w 1987 roku w Niedzicy, Maniowach i Sromowcach Niżnych.
W roku 1988 ze względu na rezygnację z funkcji Komendanta Gminnego OSP Andrzeja Sukiennika, Zarząd Gminnego Związku OSP w Czorsztynie powołuje na Komendanta Gminnego OSP Stanisława Bańkosza, który od szeregu lat pełnił funkcję Naczelnika OSP w Sromowcach Wyżnych. W tym samym roku strażacy wyjeżdżali gasić pożary w Sromowcach na Przystani Flisackiej oraz w Maniowach i Niedzicy.
Dwa lata później w lutym, na Walnym Zebraniu Sprawozdawczo-Wyborczym w związku ze śmiercią dotychczasowego Prezesa dh Jana Pierwoła oraz objęciu funkcji Komendanta Gminnego przez dotychczasowego Naczelnika dokonano zmian w składzie osobowym Zarządu. Tak też funkcję Prezesa OSP obejmuje dh Stanisław Bańkosz, natomiast funkcję Naczelnika dh Antoni Pierwoła. W tym samym roku jednostka wyjeżdża do gaszenia pożaru lasu „Pod Zamczyskiem”.
W roku 1992 strażacy brali udział między innymi w akcjach przy pożarach Schroniska Trzy Korony w Sromowcach Niżnych, magazynu ODGW w Niedzicy, zabudowań mieszkalno-gospodarczych w Łapszance. W tym też roku rozpoczęto budowę w czynie społecznym „szopo-garażu” na osiedlu „Wygon” aby trzy lata później po zamontowaniu syreny alarmowej mógł w nim garażować samochód pożarniczy Żuk wraz z motopompą i armaturą pożarniczą.
Rok 1997 przyniósł zmiany w wyposażeniu jednostki. Czynione starania o wymianę samochodu gaśniczego, wysłużonego „Stara A-26P” przyniosły efekty.
Udało się otrzymać ciężki samochód marki „Stayer” z dużym zbiornikiem na wodę od Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu. Samochód wymagał dostosowania do wymogów pojazdu pożarniczego, więc zlecono to firmie zajmującej się karosacją takich pojazdów. W tym czasie przeprowadzono również remont stropu na garażach i posadzki na dużej sali. W dniu 19 października 1997 roku OSP w Sromowcach Wyżnych obchodziła swoje 70 lecie działalności. Podczas tych obchodów został uroczyście przekazany, już skarosowany ciężki samochód gaśniczy „Stayer” ze zbiornikiem na wodę 8 tysięcy litrów..
Rok dwutysięczny nie przyniósł jednostce większych zmian. W dalszym ciągu prowadzono prace wykończeniowe przy budowie na osiedlu „Wygon” oraz prace remontowe przy remizie. Wszystkie te prace, co jest warte podkreślenia były wykonywane społecznie przez strażaków.
W roku 2000 dnia 30 października wybuchł pożar w zabudowaniach gospodarczych na ul. Ks. Józefa Kosibowicza. Zaalarmowani strażacy natychmiast udali się na miejsce samochodem GCBAM 8/16+8 i przystąpili do działań gaśniczych. W tym samym czasie przez pozostałych ratowników został zbudowany punkt czerpania wody na rzece Dunajec oraz linia zasilająca do będącego na miejscu działań GCBAM dzięki czemu została zachowana ciągłość podawania wody. Dzięki tak sprawnej organizacji i celowości podejmowanych decyzji, jak również pełnego zaangażowania w działaniach strażaków, nie doszło do rozprzestrzenienia się ognia na zabudowania mieszkalne oraz sąsiednie zabudowania gospodarcze będące w zwartej zabudowie, bezpośrednio przylegające do palącego się budynku.
Rok później jednostka otrzymuje motopompę szlamową WT 30X, która jest często wykorzystywana do wypompowywania wody z zalanych obiektów podczas występowania powodzi i podtopień. W tym samym roku w grudniu strażacy gaszą w zarodku pożar na plebani, a marcu 2002 roku jednostka zostaje doposażona w sprzęt ratownictwa technicznego, rozpieracz i nożyce hydrauliczne „Lukas”, przekazane przez KP PSP w Nowym Targu, dwa aparaty powietrzne nadciśnieniowe firmy „Auer”, zakupione z częściowym dofinansowaniem przez Koło Sromowce Wyżne Polskiego Stowarzyszenia Flisaków Pienińskich na rzece Dunajec oraz motopompę słowacką „Skoda M-12″.
W maju 2002 r. strażacy brali udział w gaszeniu dużego pożaru budynków mieszkalno-gospodarczych w miejscowości Tylmanowa.
W lutym 2003 roku przekazano dla potrzeb Pogotowia Ratunkowego pomieszczenia na parterze budowanej remizy na osiedlu „Wygon”. Prace wykończeniowe tej części budynku udało się przeprowadzić tylko dzięki dużym wkładzie pracy społecznej strażaków, jak i pomocy finansowej organizacji, stowarzyszeń i spółek działających na terenie Sromowiec
W maju 2005 roku jednostka została zadysponowana przez Powiatowe Stanowisko Kierowania w Nowym Targu do zderzenia samochodu osobowego z autobusem na drodze powiatowej na osiedlu „Wygon”. Pomoc strażaków była niezbędna przy koniecznym wykonaniu dostępu do osób poszkodowanych za pomocą posiadanego sprzętu hydraulicznego.
Rok 2006 przyniósł zmiany w Zarządzie z uwagi na rezygnację z zajmowanych funkcji druha Stanisława Bańkosza, który przez okres 45 lat jako członek OSP Sromowce Wyżne pełnił odpowiedzialne funkcje, od roku 1961 jako Naczelnik, a od 1988 jako Prezes i zarazem Komendant Gminny OSP oraz druha Władysława Góreckiego wieloletniego Sekretarza Zarządu OSP i Prezesa Zarządu Oddziału Gminnego Związku OSP. Obydwaj zasłużeni druhowie zostali członkami honorowymi, służąc pomocą i dobrą radą nowo wybranemu Zarządowi. W tym samym roku został ufundowany przez strażaków witraż z wizerunkiem św. Floriana w kościele parafialnym, wykonane zostały prace remontowe remizy w postaci wymiany okien i malowania wnętrza.
W roku 2007 minęło 80 lat istnienia OSP. Przed oficjalnymi obchodami udało się wykonać ogrodzenie wokół remizy dzięki dofinansowaniu przez wspólnotę gruntową. W dniu 9 września odbyła się oficjalna ceremonia 80-lecia działalności Ochotniczej Straży Pożarnej w Sromowcach Wyżnych. Tą niecodzienną uroczystość zaszczycili swoją obecnością dostojni goście, między innymi Nuncjusz Apostolski w Kazachstanie Jego Ekscelencja Ksiądz Arcybiskup Józef Wesołowski. Podczas tego święta został udekorowany sztandar OSP złotym medalem „Za zasługi dla pożarnictwa” oraz odznaczeni zostali zasłużeni strażacy, a długoletnim emerytowanym działaczom zostały wręczone statuetki św. Floriana.
W latach 2008-2010 w dalszym ciągu były prowadzone prace wykończeniowe na osiedlu wygon, jednostka uczestniczyła w ćwiczeniach i zawodach organizowanych na terenie gminy, a przede wszystkim brała czynny udział w działaniach ratowniczo-gaśniczych. Były to w 2008r pożary w Falsztynie, Niedzicy i Kacwinie oraz wypadki na drogach powiatowych w kierunku Krośnicy oraz Niedzicy- Granicy Państwa. Rok później strażacy musieli już ratować życie i dobytek na terenie własnej miejscowości przy pożarach na osiedlu Glinik oraz Wygon oraz przy zagrożeniu jakie spowodowała ulewa na ulicach Ks. J. Kosibowicza, Ogrodowej czy szkole podstawowej.
W roku 2010 występowały bardzo obfite opady deszczu powodując liczne podtopienia i osunięcia się dróg i brzegów, przy zabezpieczaniu których brali udział strażacy. Oprócz działań związanych z opadami ugaszony został w zarodku pożar autobusu oraz zabudowania gospodarcze w miejscowości Krośnica.
W roku 2011 na zebraniu sprawozdawczo-wyborczym dokonano zmian w składzie osobowym zarządu. Prezesem został wybrany dotychczasowy wieloletni Naczelnik dh Antoni Pierwoła natomiast Naczelnikiem dh Jacek Górecki.
Nowo wybrany zarząd postawił sobie za pierwsze w kolejności zadanie, zakup samochodu gaśniczego za zbiornikiem wodnym na osiedle Wygon. Plan ten udało się zrealizować już z końcem lipca, dzięki ciągłemu monitorowaniu rynku używanych pojazdów oraz pozyskanym funduszom przede wszystkim ze wspólnoty wiejskiej ale także z Urzędu Gminy i Zespołu Elektrowni Wodnych. Tym sposobem w miejsce wyeksploatowanego samochodu GLM Żuk zakupiono GBA Iveco ze zbiornikiem 3000 litrów i autopompą o wydajności 2000 l/min. W tym samym roku zamontowany został moduł sms do systemu selektywnego alarmowania, mający na celu powiadamianie za pomocą sms-ów strażaków biorących bezpośredni udział w działaniach. Pod względem ilości działań ratowniczo-gaśniczych ten rok w porównaniu z ubiegłym minął spokojnie. Strażacy pięciokrotnie wyjeżdżali do akcji. Dwa razy na terenie miejscowości do palącej się trawy i lasu, a dwa razy na teren gminy Łapsze Niżne do Kacwina i Niedzicy.
We wszystkich dotychczasowych latach działalności OSP w Sromowcach Wyżnych brała co roku czynny udział w szkoleniach, manewrach, ćwiczeniach i zawodach organizowanych na terenie gminy, uroczystościach religijnych oraz organizacji OTWP na poziomie szkoły podstawowej. Działalność na rzecz środowiska lokalnego: sportowa, kulturalna, społeczna, religijna.
– kółko teatralne w latach 1948 – 1964
– coroczne uczestnictwo w zawodach sportowo-pożarniczych
– uczestniczenie w uroczystościach religijnych, wystawienie warty przy „Grobie Pańskim”, udział w procesji rezurekcyjnej
– organizacja Turnieju Wiedzy Pożarniczej w Szkole Podstawowej Baza, samochody, sprzęt, rok otrzymania.
1927r sikawka ręczna
1942r motopompa M-200
1950r druga motopompa dwucylindrowa
1966r motopompa P03-Polonia
1972r GLM Żuk
1975r GBAM Star A-26P, motopompa P05
1980r motopompa P05
1997r GCBAM „Stayer”
2001r motopompa szlamowa WT 30X
2002r rozpieracz i nożyce hydrauliczne „Lukas”, aparaty powietrzne „Auer”, motopompa „Skoda M-12″
2006r motopompa Tohatsu, radiostacja bazowa na Wygonie
2007r hełmy Gallet, pilarka Stihl
2010r agregat prądotwórczy
2011r GBA 3/20 Iveco Najważniejsze akcje ratownicze
Akcje powodziowe, z których największe były w latach 1934, 1947, 1949,1967, 1970, 1987 oraz 1989
1932r pożar zabudowań mieszkalno gospodarczych „Za Skałką”
1948r pożar „Domu Ludowego”, pożar gasiło dodatkowo osiem ościennych jednostek OSP w tym trzy z Czechosłowacji.
1949r pożar zabudowań na osiedlu „Wygon”
1961r pożar siedmiu zabudowań mieszkalno gospodarczych, w gaszeniu udział brało 18 jednostek OSP
1967r pożar zabudowań gospodarczych i budynku mieszkalnego
1982r pożar budynku mieszkalnego na osiedlu „Równień”
1987r pożar zabudowań w Niedzicy 1990r pożar lasu „Pod Zamczyskiem”
1992r pożar Schroniska Trzy korony w Sromowcach Niżnych
2000r pożar zabudowań gospodarczych ul. Ks. Józefa Kosibowicza
2005r zderzenie sam. osobowego z autobusem na drodze powiatowej na osiedlu Wygon”. Dwie osoby ranne, wykonanie dostępu do osób uwięzionych w pojeździe. 2006r pożar budynku mieszkalnego w Kacwinie
2006r pożar zabudowań mieszkalnych w Kacwinie,1 ofiara śmiertelna, praca ratowników w aparatach powietrznych
2008r Niedzica, zderzenie samochodów osobowych, 5 osób rannych, 2 osoby poniosły śmierć.
2009r pożar poddasza w budynku mieszkalnym, ul. Pod Skałką oraz budynku mieszkalnego na os. „Wygon”
2010r zderzenie samochody osobowego z ciężarowym na os. „Wygon”, jedna osoba poszkodowana oraz zabezpieczenie osuwiska na drodze powiatowej.
2011r Kacwin, pożar zabudowań gospodarczych, Sromowce Wyżne pożar lasu „Pod Popieską”